Bộ Nội vụ đề xuất Nghị định mới về việc lấy ý kiến Nhân dân khi thay đổi địa giới hành chính

Bộ Nội vụ hiện đang xin ý kiến góp ý cho dự thảo Nghị định hướng dẫn việc lấy ý kiến Nhân dân liên quan đến việc thành lập, sáp nhập, chia tách, điều chỉnh địa giới và đổi tên các đơn vị hành chính. Đây là bước đi tiếp theo nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý cho mô hình chính quyền địa phương hai cấp vừa được triển khai trên phạm vi toàn quốc.
 

 

Theo thông tin từ Bộ Nội vụ, ngày 12/6/2025, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh trong năm 2025. Tiếp đó, ngày 16/6/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua 34 Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã tại 34 tỉnh, thành phố.

 

Sau khi sắp xếp, cả nước có tổng cộng 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (gồm 6 thành phố và 28 tỉnh) và 3.321 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu). Đến ngày 1/7/2025, 696 đơn vị hành chính cấp huyện chính thức chấm dứt hoạt động, đánh dấu việc chuyển đổi mô hình từ chính quyền ba cấp sang hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã).

 

Việc thay đổi quy mô và cơ cấu hành chính này kéo theo yêu cầu cấp thiết phải sửa đổi, bổ sung và ban hành mới các văn bản pháp luật để đảm bảo tính đồng bộ, nhất quán trong tổ chức bộ máy và hoạt động quản lý nhà nước ở các địa phương.

 

Hoàn thiện quy định về lấy ý kiến Nhân dân

 

Qua quá trình thực hiện Nghị định 54 trong các giai đoạn 2019–2021 và 2023–2025, việc lấy ý kiến cử tri khi sắp xếp đơn vị hành chính đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, Bộ Nội vụ thừa nhận vẫn còn một số vướng mắc, như việc xác định phạm vi khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp chưa thống nhất, dẫn đến cách hiểu và cách triển khai khác nhau giữa các địa phương.

 

Dự thảo Nghị định mới lần này tập trung hướng dẫn rõ hơn đối tượng và quy trình lấy ý kiến Nhân dân, đặc biệt là ở cấp xã chịu tác động trực tiếp khi có thay đổi về địa giới hoặc tên gọi.

 

Theo dự thảo, việc lấy ý kiến Nhân dân sẽ được thực hiện theo hộ gia đình, căn cứ vào Điều 25 của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

 

Nếu việc điều chỉnh liên quan đến cấp tỉnh, UBND cấp tỉnh sẽ tổ chức lấy ý kiến tại toàn bộ các đơn vị hành chính cấp xã thuộc phạm vi đó.

 

Nếu điều chỉnh ở cấp xã, việc lấy ý kiến sẽ được thực hiện trong phạm vi xã chịu ảnh hưởng.

 

Quy trình thực hiện và tổng hợp kết quả

 

Sau khi xây dựng đề án thành lập, giải thể hoặc điều chỉnh địa giới hành chính, UBND cấp tỉnh sẽ ban hành văn bản hướng dẫn kèm mẫu phiếu và tài liệu lấy ý kiến, gửi về UBND cấp xã để triển khai đến từng thôn, tổ dân phố.

 

Việc lấy ý kiến Nhân dân phải được hoàn thành trong vòng 60 ngày làm việc kể từ khi cấp xã nhận được văn bản chỉ đạo. Sau khi kết thúc, UBND cấp xã có 5 ngày làm việc để tổng hợp, lập báo cáo và gửi lên HĐND cùng cấp và UBND cấp tỉnh.

 

Đối với những địa phương không tổ chức HĐND cấp xã, báo cáo kết quả sẽ được gửi trực tiếp về UBND cấp tỉnh để tổng hợp. Sau đó, trong 5 ngày làm việc tiếp theo, UBND cấp tỉnh phải lập báo cáo tổng hợp toàn diện và gửi HĐND cấp tỉnh để xem xét.

 

Theo quy định, nếu trên 50% tổng số hộ gia đình tán thành (tính riêng cho từng đơn vị hành chính cấp xã), cơ quan chủ trì đề án sẽ tiếp tục hoàn thiện hồ sơ để trình HĐND các cấp có liên quan. Trường hợp tỷ lệ đồng thuận chưa đạt 50%, UBND cấp tỉnh phải tổ chức tuyên truyền, vận động và tiếp thu ý kiến hợp lý của Nhân dân nhằm hoàn thiện đề án theo đúng quy định của pháp luật.