Bảng giá đất mới từ 2026: Tăng mạnh nhưng cần lộ trình hợp lý

Theo quy định của Luật Đất đai 2024, bắt đầu từ ngày 1/1/2026, các địa phương sẽ áp dụng bảng giá đất mới được cập nhật định kỳ hàng năm. Hiện nhiều tỉnh, thành đang khẩn trương xây dựng phương án giá, với mức điều chỉnh được cho là tăng cao so với trước nhằm tiệm cận giá trị thực tế trên thị trường.

 

Tuy nhiên, theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Quang Huy, Trưởng khoa Tài chính – Ngân hàng, Đại học Nguyễn Trãi, việc điều chỉnh này cần được thực hiện một cách cân nhắc và có lộ trình rõ ràng để tránh tạo “cú sốc” cho người dân, doanh nghiệp và thị trường bất động sản.

Bước tiến tất yếu để minh bạch hóa thị trường đất đai

 

Ông Huy nhận định, việc xây dựng bảng giá đất mới là một bước đi tất yếu và cần thiết, giúp thu hẹp khoảng cách giữa “giá Nhà nước” và “giá thị trường” vốn chênh lệch trong nhiều năm qua. Khi giá đất được xác định sát với giá thực tế, tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong quản lý đất đai sẽ được cải thiện đáng kể.

 

Giá đất phản ánh đúng giá trị thật không chỉ giúp Nhà nước quản lý tốt hơn nguồn lực đất đai, mà còn tăng thu ngân sách thông qua việc thu đúng, thu đủ và hạn chế thất thoát. Đây là nền tảng quan trọng để phát triển hạ tầng, đô thị và phúc lợi xã hội.

 

Nguy cơ “sốc giá” và những tác động cần lưu ý

 

Bên cạnh mặt tích cực, việc điều chỉnh bảng giá đất có thể gây ra tác động tài chính đáng kể đối với người dân và doanh nghiệp.

Nếu mức tăng quá nhanh, chi phí sử dụng đất, chuyển mục đích, hoặc bồi thường giải phóng mặt bằng sẽ đội lên, ảnh hưởng đến khả năng đầu tư và chi trả.

 

Đặc biệt, người dân tại các khu vực ngoại thành hoặc vùng quy hoạch có thể chịu tác động trực tiếp khi nghĩa vụ tài chính tăng cao. Nếu thiếu chính sách hỗ trợ, sẽ dễ nảy sinh tâm lý lo lắng hoặc phản ứng xã hội.

 

“Chính sách giá đất cần đảm bảo vừa hợp lý, vừa nhân văn, cân bằng giữa mục tiêu phát triển kinh tế và ổn định xã hội,” ông Huy nhấn mạnh.

 

Tác động tới doanh nghiệp và thị trường bất động sản

 

Theo ông Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, giá đất tăng kéo theo chi phí đầu tư, bồi thường và tiền sử dụng đất của doanh nghiệp cũng tăng. Điều này có thể khiến giá bán sản phẩm bị đẩy lên cao, làm giảm khả năng tiếp cận nhà ở của người thu nhập trung bình và thấp.

 

Ngoài ra, ngân sách địa phương có thể hưởng lợi nhờ nguồn thu tăng, nhưng sức hút đầu tư lại giảm do chi phí đầu vào lớn hơn. Một số doanh nghiệp buộc phải điều chỉnh chiến lược, tập trung phát triển các dự án cao cấp để duy trì biên lợi nhuận.

 

Giải pháp: Xây dựng bảng giá đất bền vững, linh hoạt và minh bạch

 

Các chuyên gia đề xuất ba nguyên tắc quan trọng khi xây dựng bảng giá đất mới:

1. Có lộ trình điều chỉnh rõ ràng – Việc tăng giá đất nên được thực hiện từng bước, công bố sớm để người dân và doanh nghiệp chuẩn bị chủ động.
2. Cơ sở dữ liệu chính xác và khoa học – Bảng giá phải dựa trên dữ liệu giao dịch thực tế, bản đồ số hóa và đánh giá độc lập.
3. Chính sách hỗ trợ phù hợp – Cần có cơ chế miễn, giảm hoặc giãn nghĩa vụ tài chính cho hộ nghèo, vùng chuyển đổi nhỏ lẻ; hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ.

 

Theo ông Huy, đất đai không chỉ là nguồn thu ngân sách mà còn là nguồn vốn phát triển dài hạn của quốc gia. Vì vậy, chính sách giá đất cần hướng đến khơi thông nguồn lực, đảm bảo phát triển bền vững thay vì tập trung ngắn hạn vào tăng thu.